Ο Σταύρος Ξαρχάκος γεννήθηκε στην Αθήνα το 1939. Σπούδασε στο Ωδείο Αθηνών με τον Μενέλαο Παλλάντιο και στη συνέχεια στο Παρίσι με τη Νάντια Μπουλανζέ και με τον Ντέιβιντ Ντάιαμοντ στο Juilliard School of Music της Νέας Υόρκης και μελέτησε διεύθυνση ορχήστρας με τον Λέοναρντ Μπερνστάιν. Στη δεκαετία του 1960, διακρίθηκε ως συνθέτης κινηματογραφικής και θεατρικής μουσικής. Συνεργάστηκε με τους σημαντικότερους εκπροσώπους του ελληνικού τραγουδιού, ενώ διαχρονική και ιδιαιτέρως παραγωγική υπήρξε η σχέση του με τον ποιητή Νίκο Γκάτσο. Μαζί με τον Μάνο Χατζιδάκι και τον Μίκη Θεοδωράκη αποτελούν την τριάδα των κορυφαίων Ελλήνων συνθετών που δημιούργησαν και καθιέρωσαν το «έντεχνο λαϊκό» τραγούδι. Θεωρείται από τους σημαντικότερους ενορχηστρωτές. Συνέθεσε λόγια-κλασική μουσική για το αρχαίο δράμα, την όπερα, το θέατρο καθώς και μουσική μπαλέτου. Έχει διευθύνει ως μαέστρος μεγάλες συμφωνικές ορχήστρες στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Οραματίστηκε και ανέλαβε την καλλιτεχνική διεύθυνση της «Κρατικής Ορχήστρας Ελληνικής Μουσικής» (KOEM), με στόχο την παρουσίαση και διάδοση του ελληνικού τραγουδιού. Βραβεύτηκε σε ελληνικά και διεθνή κινηματογραφικά και μουσικά φεστιβάλ, ενώ το 1994 ανακηρύχθηκε Διδάκτωρ Καλών Τεχνών του Πανεπιστημίου Adelphi της Νέας Υόρκης. Τον Δεκέμβριο του 2019 τιμήθηκε για την προσφορά του στον ελληνικό Πολιτισμό και ανακηρύχθηκε Επίτιμος Διδάκτορας του Τμήματος Μουσικών Σπουδών της Φιλοσοφικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών.